Trước nhiều thông tin quảng cáo về các sản phẩm mác “giáo dục” xuất hiện ồ ạt trên các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là các đồ chơi với các tít cực hút hội các bà mẹ bỉm sữa như: “Trò chơi phát triển kỹ năng, trò chơi phát triển về trí tuệ,..”, liệu ba mẹ có cảm thấy băn khoăn “nên hay không nên mua đồ chơi giáo dục cho trẻ”?
Trong những năm đầu đời, trẻ học thông qua việc được ba mẹ hay người chăm sóc tương tác, nói chuyện, đọc sách và đồ chơi cũng là một phần không thể thiếu trong sự phát triển của trẻ. Vấn đề không chỉ nằm ở việc món đồ chơi đó mắc hay rẻ, số lượng đồ chơi nhiều hay ít mà nằm ở chỗ món đồ chơi đó thực sự đem lại kết quả gì cho con và làm thế nào để khai thác hết công dụng hoặc thậm chí cùng con nghĩ ra thêm công dụng của món đồ chơi đó sao cho thật thú vị mới là chìa khóa vàng để khai mở trí tuệ con trẻ.
Viện Hàn Lâm Nhi Khoa Mỹ từng khuyên các bậc cha mẹ nên trả lời những câu hỏi sau đây, trước khi mua bất kỳ món đồ chơi nào cho trẻ:
1. Đặc điểm phát triển của trẻ ở độ tuổi hiện tại và món đồ chơi này sẽ giúp được gì cho trẻ?
2. Cách sử dụng món đồ chơi đó như thế nào để chơi cùng bé?
3. Mục đích của món đồ chơi là gì? Nhằm giải trí và tăng thời gian tương tác tích cực giữa bạn và bé; hay nhằm mục đích giáo dục?
Hướng dẫn gợi ý cách chọn đồ chơi theo từng độ tuổi của trẻ
* TRẺ 0-3 THÁNG TUỔI
Đặc điểm phát triển:Trẻ giai đoạn này nhạy cảm với âm thanh và màu sắc tương phản. Vì thế ba mẹ nên chọn những đồ chơi có màu như: Xanh dương hoặc xanh lá cây, vàng, đỏ, đen hoặc trắng.
Loại đồ chơi: Ba mẹ nên chọn những đồ chơi tạo ra âm thanh đơn (chẳng hạn như lục lạc cầm tay); hoặc những vật treo với màu sắc tương phản; hoặc chơi với gương để trẻ có thể tự ngắm nhìn khuôn mặt của mình, đồng thời kích thích kỹ năng giao tiếp xã hội của trẻ.
Cách thức chơi: Cha mẹ có thể dùng những món đồ chơi này để tương tác với bé sau khi bé bú sữa hoặc sau khi bé tắm.
* TRẺ 4-12 THÁNG TUỔI
Đặc điểm phát triển: Ở giai đoạn này bắt đầu phát triển sức khỏe cơ bắp, do đó trẻ thích kéo đẩy, nâng lên và đặt xuống các vật thể.
Cách thức chơi: Khi chơi khuyến khích trẻ sử dụng các ngón tay
Loại đồ chơi:Đồ chơi nên có bánh để trẻ có thể dễ dàng kéo đẩy (VD các loại xe đồ chơi); bên cạnh đó, đồ chơi không cần quá quan trọng hình dáng đẹp, chỉ cần có kích thước đủ lớn để trẻ có thể cầm nắm và kéo đẩy được.
Lưu ý: Các chuyên gia nhi khoa khuyên rằng: đối với trẻ dưới 1 tuổi, đồ chơi nên nhằm vào mục đích giải trí và tăng thời gian tương tác tích cực. Sau 1 tuổi, bạn có thể lựa chọn đồ chơi với cả 2 mục đích là giải trí nhằm tăng tương tác tích cực và mục đích giáo dục.
* TRẺ 1-4 TUỔI
Đặc điểm phát triển: Trẻ bắt đầu phát triển khả năng suy nghĩ độc lập và xây dựng kỹ năng phân tích như so sánh lớn nhỏ, vừa hoặc không vừa. Ngoài ra, trẻ cũng chú ý về những chi tiết hơn là tổng thể.
Cách thức chơi: Khuyến khích trẻ tự hoàn thành các hoạt động chơi. Bạn nên là người hướng dẫn.
Loại đồ chơi:
Trẻ trên 1 tuổi món đồ chơi nên chia làm 2 dạng mục đích:
1. Nhằm giải trí và tăng hoạt động tương tác: Đồ chơi có những mẫu chi tiết để tháo lắp và có chức năng cụ thể nhằm mục đích kích thích tính sáng tạo và giúp trẻ phát triển khả năng vận động
Ví dụ, bạn có thể mua 1 số xe có chức năng như xe cứu hỏa, xe máy ủi, xe cảnh sát … khi chơi bạn có thể giới thiệu chức năng từng loại xe cho bé nghe và luật giao thông của mỗi xe, như xe cứu hỏa và xe cấp cứu sẽ được ưu tiên vì họ đang làm nhiệm vụ cứu người.
Các bé từ 15 tháng tuổi có thể chơi các đồ chơi có định hướng giới tính. Do đó, bạn có thể chọn những đồ chơi có định hướng giới tính trong mục đích giải trí. Ví dụ, đồ chơi đóng vai (cô giáo/bác sĩ/nội trợ) hoặc búp bê cho bé gái. Lưu ý, búp bê lúc này nên có thể thay đổi quần áo để các bé có thể tự học cách mặc quần áo cho búp bê
2. Nhằm mục đích giáo dục: Định hướng phát triển khả năng phân tích và so sánh (Đồ chơi xếp hình đơn giản), định hướng phát triển toán học (đồ chơi xếp chồng ly) hoặc định hướng phát triển mỹ thuật (bút chì màu và giấy vẽ).
– Thẻ hình (hình con vật, đồ vật) có thể chơi với bé ở độ tuổi 1-2 tuổi. Thẻ nên có hình rõ ràng và màu sắc hình dáng giống với đời thực
– Thẻ chữ cái hoặc thẻ chữ có 1 mặt hình 1 mặt chữ có thể giới thiệu khi trẻ từ 2 tuổi. Cha mẹ được khuyên là dùng thẻ hình hay thẻ chữ như 1 công cụ giúp trẻ tương tác, không ràng buộc các bé phải học thuộc. Hãy để các bé cảm thấy hứng khởi khi chơi cùng bạn, như vậy trẻ sẽ tiếp thu được một cách tự nhiên.
Tâm hồn trẻ thơ như trang giấy trắng, và ba mẹ là người viết những dòng chữ đầu tiên lên trang giấy ấy.Dưới đây là 5 yếu tố quan trọng mà cha mẹ cần lưu ý khi “viết những dòng chữ đầu tiên” này.
Khi sinh con ra, cha mẹ nào cũng mong con mình có thể mạnh khỏe, thông minh và có nhân cách tốt. Nhưng việc nuôi dạy con từ trước đến nay chưa bao giờ là một việc dễ dàng. Mỗi đứa trẻ khác nhau lại có một tư chất khác nhau, một “khởi điểm” khác nhau, một tài năng khác nhau và một quá trình phát triển khác nhau.Vậy làm thế nào để khơi dậy được tài năng của con và đâu là những yếu tố quan trọng trong việc nuôi dạy con?
1. Sự Yên tĩnh
Không ít những người mẹ hiện đại ngày nay nghĩ việc giáo dục con từ lúc thai giáo và 0 tuổi là quan trọng. Vì thế mà các mẹ đã cố gắng dùng tất cả quỹ thời gian của con mình để thúc đẩy sự phát triển cho con. Mẹ nghĩ rằng nếu không nắm bắt thì sẽ để tụt mất giai đoạn vàng này. Điều đó, vô tình đã trở thành hành động “nhồi nhét” một cách thiếu khoa học lên trẻ. Mẹ quên mất, cả thai nhi và trẻ nhỏ đều cần một khoảng thời gian yên tĩnh, nhẹ nhàng. Khi ba mẹ cứ liên tục tác động và thúc đẩy trẻ sẽ khiến trẻ sẽ lớn lên màKHÔNG ĐƯỢC TỰ TRẢI NGHIỆMnhững khoảng thời gian chỉ có một mình. Đứa trẻ lớn lên với sự bao bọc quá mức sẽ trở thành đứa trẻKHÔNG CÓ TÍNH TỰ CHỦ.
Hình 1: Sự yên tĩnh trong nuôi dạy con
2. Tính nhất quán
Trong việc nuôi dạy trẻ, tính nhất quán là rất cần thiết. Cả ba và mẹ đều cần tính nhất quán trong quá trình nuôi dạy con, điều đó giúp tăng cường trí nhớ và sự thông minh của trẻ. Ví dụ như mỗi sáng, khi trẻ thức dậy, nếu mẹ bế bé lên để đi vệ sinh, trí nhớ về việc đó sẽ được hình thành, trẻ sẽ học được rằng không đi vệ sinh cho đến khi được bế lên. Tính nhất quán này sẽ giúp việc nuôi dạy trẻ trở nên dễ dàng hơn ngay từ những giai đoạn đầu tiên.
Tính nhất quán còn được thể hiện trong việc đặt giới hạn và kỉ luật cho con. Một khi con làm sai, cha mẹ cũng cần nhất quán trong cách đối xử và phạt trẻ để tránh trẻ lặp đi lặp lại lỗi sai nhiều lần và ỷ lại. Ví dụ như sau khi phạm lỗi, nếu trẻ khóc là sẽ được ba mẹ dỗ ngay, không trách phạt thì sau đó bé sẽ tự hiểu chỉ cần khóc là ba mẹ sẽ bỏ qua hết lỗi lầm của mình.
HÌnh 2. Tính nhất quán trong nuôi dạy con
3. Giao tiếp
Việc ba mẹ biết cách giao tiếp với con rất quan trọng. Cách thức giao tiếp không phù hợp như nói quá nhiều hay thời lượng giao tiếp quá ít sẽ khiến trẻ có khuynh hướng PHỚT LỜ điều ba mẹ nói.
Cách thức giao tiếp liên quan đến khoảng cách, tiết tấu, nhịp điệu và chu kỳ. Trẻ sẽ biểu hiện sự cự tuyệt với những tác động xem nhẹ sự phát triển và trưởng thành của trẻ. Cách giao tiếp phù hợp với sở thích và tâm tư của trẻ mới là điều quan trọng
Ba mẹ hãy cố gắng dành thời gian ngồi cạnh và lắng nghe để hiểu con. Điều này sẽ giúp con củng cố khả năng giao tiếp và ngôn ngữ, đồng thời kéo khoảng cách giữa cha mẹ và con cái lại gần nhau hơn. Nếu không biết nói gì, ba mẹ có thể đọc sách cho con nghe, điều này cũng giúp con hình thành thói quen đọc sách và ham học hỏi ngay khi còn bé.
Hình 3: Sự giao tiếp trong nuôi dạy con
4. Xác định chương trình phát triển năng lực phù hợp
Để nuôi dạy trẻ một cách thông minh, các chương trình phát triển năng lực trí tuệ phù hợp với trẻ là rất quan trọng. Nhưng các chương trình này phải phù hợp với trẻ chứ không nên theo sự áp đặt của ba mẹ. Ba mẹ có xu hướng phụ thuộc vào các chương trình và cố gắng thực hiện theo các chương trình có sẵn, đó là một sai lầm rất lớn
Có trẻ thích màu sắc, có trẻ thích chữ viết và những con số. Cũng có trẻ thích âm nhạc, có trẻ lại thích phản ứng với các chuyển động. Chúng ta không nên nghĩ rằng mọi đứa trẻ đều có các phản ứng giống nhau. Mỗi trẻ đều có một cá tính riêng. Việc lựa chọn chương trình phù hợp với cá tính của mỗi trẻ là điều quan trọng
Khi cố áp đặt trẻ theo những tiêu chuẩn của ba mẹ thì chắc chắn phản ứng của trẻ sẽ không tốt. Ba mẹ hãy tìm hiểu những hoạt động phù hợp với con mình
Hình 4. Xác định chương trình phát triển năng lực của con phù hợp
5. Ưu tiên cho con
Trong việc nuôi dạy con cái, nguyên tắc quan trọng là sự ƯU TIÊN CHO CON. Một thực trạng thường gặp ở nhiều bậc cha mẹ là “luôn ưu tiên cảm xúc của mình hơn cảm xúc của con.” Điều này cản trở sự phát triển thể chất và tâm hồn của trẻ, khiến các cảm xúc của trẻ trở nên bất ổn. Hãy đối xử với con theo cách mà bạn muốn người khác đối xử với bạn. Hay luôn thể hiện 100% tình yêu thương dành cho con của mình bằng Hành động chứ không phải bằng suy nghĩ. Và hãy kiềm chế cảm xúc của bản thân, ngừng la mắng khi dạy con.
Hình 5. Ưu tiên cho con
Để con luôn khỏe mạnh cả về thể chất lẫn tâm hồn, ba mẹ hãy thực hiện 4 điều dưới đây:
4 điều “HÃY”:
Hãy yêu thương trẻ
Hãy dành nhiều tâm huyết
Hãy nói chuyện
Hãy nuôi dạy trẻ bằng cách khen ngợi
Tính cách của trẻ tốt hay xấu phụ thuộc vào giao tiếp của ba mẹ trẻ từ lúc sinh ra đến khi trẻ được sáu tháng tuổi. Nói cách khác, nếu trong suốt 6 tháng đầu đời, trẻ cảm nhận được niềm vui và hạnh phúc, sau này khi lớn lên, đứa trẻ vẫn giữ được cảm giác tích cực đó. Nhưng đối với trẻ không được cha mẹ làm cho cảm thấy hạnh phúc, trẻ có khuynh hướng suy nghĩ một cách tiêu cực và sẽ lớn lên mà không cảm nhận được sự hạnh phúc. Để trẻ sống trong một thế giới tràn ngập yêu thương, ba mẹ cần chơi và đối xử với trẻ một cách vui vẻ, làm cho trẻ cảm thấy hạnh phúc bằng những từ ngữ tích cực
Nuôi dạy con cái là một trong những công việc khó khăn nhất nhưng cũng mang lại nhiều niềm vui nhất. Tuy nhiên, đây cũng là việc làm cho các bậc cha mẹ cảm thấy dù có chuẩn bị bao nhiêu cũng không đủ.
Dưới đây là 9 mẹo nuôi dạy con cái có thể giúp bạn cảm thấy chu toàn hơn trong vai trò làm cha mẹ của mình.
Trẻ em bắt đầu phát triển ý thức về bản thân từ lúc còn nhỏ, khi con nhìn thấy chính mình qua đôi mắt của cha mẹ. Giọng nói của bạn, ngôn ngữ cơ thể của bạn và mọi biểu hiện của bạn đều được con bạn tiếp thu. Lời nói và hành động của cha mẹ và người chăm sóc ảnh hưởng trực tiếp đến nhân cách đang phát triển của trẻ hơn bất cứ điều gì khác.
Việc khen ngợi những thành tích dù nhỏcủa con sẽ khiến con cảm thấy tự hào; để trẻ làm mọi thứ một cách độc lập sẽ khiến con cảm thấy mình mạnh mẽ và hữu ích. Ngược lại, việc coi thường những lời nhận xét của con; hoặc so sánh một cách bất lợi con với một đứa trẻ khác sẽ khiến trẻ cảm thấy mình vô dụng.
Ba mẹ cần tránh đưa ra các nhận xét nặng nề, những bình luận như “Con chỉ luôn làm hỏng việc!” hoặc “Con hành động trẻ con hơn em trai của con!”. Những nhận xét tiêu cực trên sẽ dẫn đến tổn thương tâm lý cho trẻ.
Cha mẹ hãy lựa chọn lời nói của mình một cách cẩn trọng và văn minh. Hãy cho con biết rằng, kể cả khi bạn không thích hành động của con, nhưng dù con phạm lỗi bạn vẫn sẽ yêu thương con vô điều kiện.
2. Đừng bắt trẻ phải ngoan- hãy “khuyến khích” trẻ
Đã bao giờ bạn dừng lại để nghĩ về bao nhiêu lần bạn phản ứng tiêu cực với con trong một ngày? Có thể bạn sẽ thấy mình thường xuyên chỉ trích con nhiều hơn là khen ngợi. Bạn hãy thử suy nghĩ bạn sẽ cảm thấy thế nào nếu sếp của bạn đối xử với bạn bằng thái độ tiêu cực như vậy, ngay cả khi đó là ý tốt?
Có một cách tiếp cận hiệu quả hơn là “khuyến khích” trẻ khi trẻ làm tốt một điều gì đó: “Con tự dọn giường mà không cần mẹ nhờ – con của mẹ giỏi quá!” hay “Mẹ thấy con ngồi chơi với em gái và con đã rất kiên nhẫn. Mẹ tự hào về con.” Những câu nói này sẽ giúp khuyến khích hành vi tốt về lâu dài hơn là những lời mắng mỏ lặp đi lặp lại. Hãy cố gắng tìm ra điều gì đó để khen ngợi mỗi ngày. Hãy hào phóng với phần thưởng là tình yêu thương, những cái ôm và lời khen của bạn có thể mang lại hiệu quả kỳ diệu. Chẳng bao lâu, bạn sẽ thấy “thiên thần” của bạn “phát triển” nhiều hơn những hành vi tốt mà bạn muốn thấy ở trẻ.
3. Đặt giới hạn và nhất quán với kỷ luật của bạn
Kỷ luật là cần thiết trong mỗi gia đình. Mục tiêu của kỷ luật là giúp trẻ lựa chọn hành vi nào có thể chấp nhận được và học cách tự kiểm soát hành động của mình. Con có thể sẽ “khóc” vì những giới hạn mà bạn thiết lập cho con, nhưng con cũng cần những giới hạn đó để có thể phát triển thành người có trách nhiệm.
Thiết lập các quy tắc trong nhà giúp trẻ hiểu được mong đợi của bạn và phát triển khả năng tự chủ. Một số quy tắc có thể bao gồm: không xem TV cho đến khi làm xong bài tập về nhà; không được phép đánh, trêu chọc gây tổn thương anh chị em trong nhà,…
Bạn cũng có thể xây dựng một quy trình “kỷ luật” để có thể đặt giới hạn cho con. Ví dụ như lần đầu tiên con phạm lỗi, bạn sẽ nhắc nhở con, lần hai sẽ cảnh báo con về những hậu quả con phải chịu nếu còn tái phạm, lần ba con sẽ bị phạt “mất đi một đặc quyền nào đó”,… Một sai lầm phổ biến của cha mẹ là “sự tùy hứng”, không tuân theo những quy luật và kỷ luật đã đặt ra cho con. Bạn không thể kỷ luật con hôm nay vì con làm sai, và bỏ qua cho con khi con tái phạm hôm sau. Hãy kiên định dạy con những gì mà bạn mong đợi.
4. Dành thời gian cho con bạn
Khi xã hội hiện đại hóa, cha mẹ thường bận rộn và thường khó có thời gian quây quần bên con cái, kể cả trong bữa ăn gia đình chứ chưa nói đến việc dành một khoảng thời gian chất lượng cho nhau. Nhưng có lẽ không có gì trẻ em thích hơn là khoảnh khắc được ở cùng cha mẹ. Hãy dậy sớm hơn 10 phút vào buổi sáng để bạn có thể ăn sáng cùng con hoặc cữ để bát đĩa vào bồn rửa và đi dạo cùng con sau bữa tối. Những đứa trẻ không nhận được sự chú ý mà chúng muốn từ cha mẹ thường sẽ hành động ngỗ nghịch hoặc cư xử sai phép tắc, vì chúng tin rằng, nếu làm vậy cha mẹ sẽ để ý tới chúng.
Có rất nhiều cách để sắp xếp thời gian bên con. Tạo một “đêm đặc biệt” mỗi cuối tuần để ở bên nhau, tìm các cách thú vị khác để kết nối với con như: ghi chú hoặc thêm một thứ gì đó đặc biệt vào hộp cơm trưa của con, thường xuyên hỏi và dành thời gian lắng nghe những câu chuyện con kể sau một ngày đi nhà trẻ, tham dự các buổi văn nghệ, trò chơi và các sự kiện khác với con để thể hiện sự quan tâm và giúp bạn hiểu thêm về con và bạn bè của con.
Bên cạnh đó, đừng cảm thấy tội lỗi nếu bạn là một phụ huynh bận rộn với công việc. Những việc nhỏ bạn làm – làm bữa sáng, chơi bài, dẫn con đi dạo – đứa trẻ “hiểu chuyện” mà bạn dạy dỗ sẽ luôn ghi nhớ và yêu thương bạn.
5. Hãy trở thành một tấm gương tốt
Trẻ nhỏ học được nhiều điều về cách hành động khi quan sát cha mẹ. Con càng nhỏ thì càng cố gắng nhận biết được nhiều tín hiệu từ bạn. Trước khi khó chịu, cãi nhau hoặc cư xử những điều không tốt trước mặt con, hãy nghĩ về điều này: Đó có phải là cách bạn muốn con mình cư xử khi tức giận không? Cha mẹ hãy nhớ rằng con cái luôn ở bên bạn và luôn dõi theo bạn. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những đứa trẻ bị đánh thường phát triển xu hướng dễ giận dữ và không kìm chế được cảm xúc của mình.
Hãy làm gương những đặc điểm bạn muốn thấy ở con mình: tôn trọng, thân thiện, trung thực, tốt bụng, khoan dung. Thể hiện hành vi không ích kỷ, làm những việc cho người khác mà không mong đợi một phần thưởng, bày tỏ lời cảm ơn và khen ngợi. Và quan trọng nhất,hãy đối xử với con bạn theo cách mà bạn mong đợi người khác đối xử với mình.
6. Ưu tiên giải quyết vấn đề cùng con
Có một sự thật rõ ràng rằng, bạn không thể mong đợi trẻ làm mọi việc bạn yêu cầu chỉ vì đơn giản bạn là cha mẹ của trẻ. Trẻ muốn và xứng đáng được giải thích mọi việc nhiều như người lớn. Và nếu bạn không dành thời gian để giải thích cho trẻ hiểu tại sao phải có những quy tắc ấy, trẻ sẽ bắt đầu thắc mắc về giá trị và động cơ lời nói của chúng ta và nghi ngờ liệu lời khuyên của chúng ta có cơ sở hay không? Cha mẹ lý giải mọi điều với con cái với con cái cho phép con hiểu tin và học theo chúng ta một cách không phán xét.
Cần phải chắc rằng bạn đang rõ bạn mong muốn hay kỳ vọng điều gì. Nếu có vấn đề nào đó xảy ra, hãy mô tả vấn đề, bày tỏ cảm xúc của bạn và cùng trẻ tìm cách giải quyết, đưa ra đề xuất và các lựa chọn các phương án phù hợp. Bên cạnh đó, hãy cởi mở với những đề xuất của con. Những đứa trẻ được tham gia vào các quyết định của gia đình sẽ có động lực hơn để thực hiện các quyết định đó.
7. Linh hoạt và sẵn sàng điều chỉnh phong cách nuôi dạy con cái của bạn
Nếu bạn thường xuyên cảm thấy “thất vọng” trước hành vi của con mình, có lẽ bạn đang có những kỳ vọng không thực tế. Khi thu thập thông tin trên báo chí, sách vở hoặc nghe thông tin từ các phụ huynh khác, nhiều cha mẹ thường hay lo lắng và nghĩ về “điều nên làm” (ví dụ: “Con tôi bây giờ nên được tập ngồi bô”). Hãy nhớ rằng, mỗi đứa trẻ sinh ra trên đời đều không giống nhau, nên đừng đặt những kì vọng vô cớ chỉ vì “con người ta” làm được còn con mình chưa làm được.
Môi trường xung quanh trẻ có ảnh hưởng sâu sắc đến hành vi của con, vì vậy bạn có thể thay đổi hành vi không tốt của con bằng cách thay đổi môi trường. Nếu bạn thấy mình liên tục nói “không” với đứa con 2 tuổi, hãy tìm cách thay đổi môi trường xung quanh để hạn chế tối thiểu những điều vượt quá giới hạn. Và khi con bạn thay đổi, bạn cũng sẽ phải dần thay đổi cách nuôi dạy con cho phù hợp. Rất có thể, những gì phù hợp với con bạn bây giờ sẽ không còn hiệu quả trong một hoặc hai năm nữa.
Trẻ ở tuổi thanh thiếu niên có xu hướng ít nhìn vào cha mẹ của họ mà nhìn vào bạn bè nhiều hơn để học theo. Tuy nhiên, hãy cố gắng tiếp tục cho con những lời khuyên, hướng dẫn, khuyến khích và kỷ luật thích hợp đồng thời cũng cho phép con bạn tự lập hơn. Và hãy luôn nắm bắt mọi khoảnh khắc để sẵn sàng “tạo kết nối” với con!
8. Chứng tỏ rằng tình yêu của bạn là vô điều kiện
Là cha mẹ, bạn có trách nhiệm sửa chữa và hướng dẫn con, nhưng cách bạn thể hiện sự hướng dẫn sửa sai của mình có thể sẽ tạo nên sự khác biệt trong cách tiếp nhận của trẻ.
Khi bạn phải đối mặt với con, hãy tránh đổ lỗi, chỉ trích hoặc tìm lỗi, điều này làm giảm lòng tự trọng và có thể dẫn đến oán giận ở con. Thay vào đó, hãy cố gắng nuôi dưỡng và khuyến khích con, ngay cả khi bạn đang kỷ luật con. Hãy chắc chắn con biết rằng mặc dù bạn muốn và mong đợi con tốt hơn vào lần sau, nhưng tình yêu của bạn vẫn ở đó cho dù có thế nào đi nữa.
9. Biết Nhu cầu và Hạn chế của chính bản thân bạn
Đối diện với con – không có bậc cha mẹ nào là hoàn hảo, bạn sẽ vẫn có những điểm mạnh và điểm yếu riêng của mình. Việc hiểu rõ chính bạn, cố gắng phát triển điểm mạnh và khắc phục những điểm yếu luôn cần thiết. Nhưng đôi lúc, hãy tập tha thứ cho chính mình và để bản thân thư giãn. Hãy chỉ tập trung vào những việc quan trọng thay vì cố gắng giải quyết tất cả mọi thứ cùng một lúc. Hãy thừa nhận sự mệt mỏi khi bạn kiệt sức. Hãy để thời gian nuôi dạy con là khoảng thời gian khiến bạn hạnh phúc nhất chứ không phải là stress, là sự khó khăn.
Tập trung vào nhu cầu của bạn không làm cho bạn trở nên ích kỷ. Nó chỉ đơn giản có nghĩa là bạn quan tâm đến hạnh phúc của chính mình, đó là một giá trị quan trọng khác để làm gương cho con bạn.
Đại dịch Covid ập đến bất ngờ và bạn cảm thấy khó có thể thích nghi với những ngày tháng vừa làm việc tại nhà, vừa chăm sóc con cái. Chuyên gia về nuôi dạy con, GS John McSharry có một số lời khuyên
Với sự xuất hiện và lây lan nhanh chóng của đại dịch Covid-19, hầu hết các bậc cha mẹ đều phải thay đổi cách làm việc và sinh hoạt. Việc trường học tạm ngưng hoạt động giảng dạy, chuyển sang hình thức học online, việc giãn cách xã hội dẫn đến hạn chế đi lại và giảm cơ hội hoạt động ngoài trời,… khiến cho khoảng thời gian này trở nên khá thử thách đối với nhiều gia đình.
Hiểu được rằng việc các bậc phụ huynh cố gắng giữ cho mọi thứ xung quanh diễn ra theo nếp cũ không hề đơn giản, Giáo sư John Sharry- Chuyên gia về nuôi dạy con, đã chia sẻ một vài lời khuyên thiết thực dành cho các bậc cha mẹ trong thời gian này:
Hỏi: Thời gian gần đây có rất nhiều sự thay đổi trong lối sinh hoạt của các gia đình. Đặc biệt là việc các bậc phụ huynh phải dành thời gian ở nhà nhiều hơn, bên cạnh việc phải làm việc ở nhà thì phụ huynh còn phải chăm con vì không thể gửi trẻ đi học được. Vậy, các bậc phụ huynh nên bắt đầu trang bị cho mình từ đâu để vượt qua khoảng thời gian khủng hoảng và đầy thử thách này?
John: Trong tình huống này, điều đầu tiên cần nghĩ đến là làm thế nào để trẻ em tuân theo “mọi hướng dẫn” của bạn với tư cách là cha mẹ. Để làm được điều đó thì việc quan trọng số một là chính bạn phải tập trung thích ứng với hoàn cảnh trước, sau đó xây dựng một kế hoạch thật tốt để cân đối thời gian và công việc. Khi thay đổi hoàn cảnh bất ngờ, việc bạn phản ứng một cách bình tĩnh và thoải mái sẽ giúp trẻ dễ dàng chấp nhận và thích nghi tốt hơn.
Hỏi: Làm thế nào để các bậc phụ huynh có thể hỗ trợ con cái trong khoảng thời gian khó khăn này?
John: Một số trẻ thuộc tuýp DỄ LO LẮNG và KHÓ THÍCH NGHI; và khoảng thời gian nghỉ dịch Covid này có thể sẽ càng làm tăng sự lo lắng trong trẻ vì không được đến trường, việc học online không hiệu quả, không được ra ngoài tham gia các hoạt động giải trí ngoài trời,… Những bé này rất cần được ba mẹ TRÒ CHUYỆN và TRẤN AN. Một số trẻ khác lại có xu hướng tiếp nhận thực tế khá tốt và khá thích việc được nghỉ học. Những bé này thì thường sẽ không gặp nhiều ảnh hưởng. Vậy các bậc cha mẹ cần QUAN SÁT SỰ THAY ĐỔI và PHẢN ỨNG của trẻ để xem thử mỗi đứa trẻ cần gì mà xử trí kịp thời.
Hỏi: Việc bé học ở nhà dẫn đến các bậc phụ huynh vừa phải đảm nhiệm nhiệm vụ chăm sóc trẻ, vừa phải giải quyết các tình huống công việc và còn có nhiều vấn đề khác liên quan. Điều này có thể khiến các bậc cha mẹ cảm thấy choáng ngợp – lời khuyên của GS về xây dựng kế hoạch để thích ứng là gì?
John:Đầu tiên các bậc cha mẹ cần XÁC ĐỊNH đâu là những VIỆC QUAN TRỌNG CHÍNH cần phải làm trong một ngày và ưu tiên lên lịch cho những việc đó trước. Những việc quan trọng đó có thể là: việc đi mua sắm những vật phẩm cần thiết, thời gian dành cho việc học tập của con, thời gian để bạn làm việc và thời gian trẻ được giải trí,…
Việc KẾT HỢP MỘT VÀI VIỆC QUAN TRỌNG VỚI NHAU như thời gian ăn uống kết hợp với giải trí và gắn kết tình cảm gia đình cũng là một giải pháp hữu ích để cân bằng thời gian cho các bậc cha mẹ. Bạn có thể tận dụng cơ hội ở nhà để nấu những bữa ăn lành mạnh; đồng thời cho con cùng tham gia vào việc lập kế hoạch và nấu các bữa ăn để gia tăng tình cảm gia đình đồng thời dạy bé cách giúp đỡ người lớn.
Hỏi: Nhiều phụ huynh đang cố gắng hết sức cho con học tại nhà nhưng điều đó có thể là một thách thức. Lời khuyên của GS trong việc đối phó với bài tập và bài học của con là gì?
John: Tôi nghĩ rằng việc này tùy thuộc vào sự khác biệt về TÍNH CÁCH VÀ ĐỘ TUỔI của trẻ.
Nếu con bạn ở độ tuổi thanh thiếu niên, bé đã khá tự lập, bạn chỉ cần dành nhiều thời gian để hỗ trợ con XÂY DỰNG CÁC KẾ HOẠCH kết hợp giữa lịch học ở trường và các hoạt động tự định hướng của riêng con.
Với những trẻ ở độ tuổi tiểu học, tôi nghĩ rằng cha mẹ thường mong muốn có giáo viên nghiêm khắc để dạy trẻ và điều này có thể dẫn đến gia tăng căng thẳng cho trẻ. Việc học ở nhà có thể là một cách tiếp cận mới tốt hơn giúp trẻ thoải mái và linh hoạt trong việc tiếp thu kiến thức. Trẻ em có thể học hỏi nhiều hơn khi THỰC HIỆN CÁC HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI, SÁNG TẠO cùng với cha mẹ (chứ không phải bằng các hoạt động học vẹt). Bạn có thể tìm những cách học mà con bạn có khả năng sẽ thích như: hoạt động hỏi đố về gia đình, chơi trò chơi nhỏ tại bàn, vẽ tranh, tìm kiếm điều gì đó thú vị trên internet cùng bạn, hoặc hỏi và nói chuyện với ông bà về thời thơ ấu của họ,… . Nếu có một khu vườn, cha mẹ có thể cùng con gieo một số hạt giống trong vườn, giúp trẻ học những kiến thức về những gì trẻ sẽ trồng. Đây thực sự là những hoạt động học tập trải nghiệm chất lượng cao. Cha mẹ có thể THAM VẤN GIÁO VIÊN của con để tìm ra các hoạt động học tập sáng tạo thật phù hợp. Ngoài ra, ĐỪNG NÊN BIẾN NGÔI NHÀ CỦA BẠN THÀNH TRƯỜNG HỌC – chỉ cần một đến hai hoạt động học tập mỗi ngày là đủ cho trẻ.
Hỏi: Nói đến “screentime”, tức khái niệm về thời gian tiếp xúc với màn hình máy tính, điện thoại, và các thiết bị điện tử khác, có thể thấy việc ở nhà nhiều hơn cũng đồng thời làm tăng thời gian “screentime” ở trẻ – làm cách nào để chúng ta giữ được sự cân bằng thời gian này một cách lành mạnh?
John:Dù cố gắng lập ra các giới hạn về “screentime”, phải thừa nhận rằng việc tăng thời gian tiếp xúc với màn hình các thiết bị điện tử trong mùa dịch là KHÔNG THỂ NÀO TRÁNH KHỎI. Thay vì quá lo lắng về điều này, bạn có thểNHÌN VÀO NHỮNG KHÍA CẠNH TÍCH CỰC của screentime và cố gắng xây dựng kế hoạch dựa trên những khía cạnh này. Một số trò chơi hoặc bộ phim sẽ giúp bạn thư giãn – ngồi xuống và xem một bộ phim gia đình cùng nhau có thể là một nguồn kết nối tuyệt vời cho gia đình của bạn hoặc đơn giản chỉ là một sự “sạc” lại năng lượng cho chính bản thân bạn.
Bên cạnh đó, trong kế hoạch hàng ngày, bạn hãy ĐẢM BẢO BAO GỒM MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG CHÍNH, không thuộc phạm trù screentime, chẳng hạn như nấu ăn, đi dạo, tập thể dục, thiền hoặc đọc sách trước khi đi ngủ. Một khi kế hoạch hằng ngày bao gồm nhiều hoạt động quan trọng khác thì screentime sẽ giảm bớt tầm quan trọng và sự ảnh hưởng lên gia đình của bạn.
Hỏi: Qua tất cả những điều trên, có thể thấy việc giữ gìn sức khỏe bản thân và quan tâm đến sức khỏe tinh thần thực sự rất quan trọng. Làm thế nào chúng ta có thể chăm sóc sức khỏe tinh thần của mình vào thời điển này?
John:Chỉ khi bạn cảm thấy TÍCH CỰC VÀ TỰ TIN với kế hoạch mà bạn đã đề ra thì con bạn mới dễ dàng làm theo những hướng dẫn và định hướng của bạn. Đối với một số bậc phụ huynh, việc quan trọng hơn hết mà họ phải hoàn thành là các dự án, công việc. Tuy vậy, để cân bằng sức khỏe tinh thần, phụ huynh cũng cần phải DÀNH MỘT CHÚT THỜI GIAN CHO BẢN THÂN và thực hiện các hoạt động một cách cá nhân hóa như đọc sách, đi dạo hoặc thiền nếu phù hợp. Vì vậy, phụ huynh cần phải TRẢ LỜI NHỮNG CÂU HỎI: “Tôi cần gì? Hiện tại điều quan trọng đối với tôi là gì để khiến tôi cảm thấy tốt và tích cực?” Chỉ có bạn mới đưa ra được đáp án chính xác nhất cho chính bạn.
Ngoài ra, các bậc phụ huynh cũng cần GIAO TIẾP VỚI NHỮNG NGƯỜI XUNG QUANH, đặc biệt là người thân của mình để giảm bớt những áp lực về tinh thần. Nếu con còn nhỏ, bạn có thể dành một chút thời gian trò chuyện với bạn đời vào lúc ăn hoặc vào buổi tối trước khi đi ngủ. Hoặc nếu con bạn lớn hơn một chút, bạn có thể ra ngoài đi dạo cùng con, tạo một chút không gian và thời gian để trò chuyện và trao đổi với con. Điều này có thể tạo ra sự khác biệt trong mối quan hệ tình cảm cũng như cải thiện sức khỏe tinh thần cho các bậc cha mẹ.
Hỏi: Còn cha mẹ đơn thân thì sao?
John: Đối với những ông bố bà mẹ đơn thân, đừng ngại ngùng trong việc NHỜ VẢ NHỮNG NGƯỜI THÂN khác trong nhà như ông bà. Việc có một ai đó giúp đỡ và sẻ chia sẽ giúp bạn rất nhiều để vượt qua khó khăn. Trong trường hợp bên cạnh bạn không có ai, đừng ngại cùng TÂM SỰ NHỮNG KHÓ KHĂN với ai đó qua điện thoại hay mạng xã hội để tránh cho bản thân không bị lạc lõng. GIỮ MỘT TINH THẦN VỮNG CHẮC là điều quan trọng nhất để vượt qua khó khăn.
Tóm lại, tôi muốn nói với các bậc cha mẹ và các gia đình rằng hãy cứ đối xử nhẹ nhàng với bản thân khi trải qua giai đoạn khủng hoảng này. Đôi khi với tư cách là cha mẹ, chúng ta đã tự đặt cho mình rất nhiều áp lực. Thực ra, chúng ta cần lùi lại một chút, thư giãn và tập trung vào những điều quan trọng – cần phải nghĩ rằng đây là khoảng thời gian giúp bạn rèn luyện thích nghi, khoảng thời gian để bạn nối kết tình cảm với con cái; và dù chỉ hoàn thành một chút công việc trong ngày, bạn cũng không cần quá căng thẳng về điều đó.
Bạn hãy xem đây là một cuộc phiêu lưu. Ở một mức độ nào đó, đây là một khoảng thời gian khó khăn nhưng cũng có những khía cạnh tích cực đáng kể. Bạn có thể có những cơ hội mới, có thể hoàn thành một số công việc nấu nướng tại nhà, có thể kết nối với con cái của bạn theo một cách khác. Hãy tận hưởng thời gian của bạn với con cho đến khi chuyển sang giai đoạn tiếp theo khi đại dịch kết thúc.
“Làm mẹ nhất định phải là một người lương thiện, một người mẹ lương thiện mới có thể nuôi dưỡng ra những đứa trẻ tốt đẹp”
trích “Vô cùng tàn nhẫn Vô cùng yêu thương”
Những năm đầu đời, vì nỗi sợ con trẻ còn chưa quen với những thứ lạ lẫm bên ngoài, cha mẹ thường muốn suy nghĩ thay cho con, kiểm soát hành vi của con mọi lúc mọi nơi, thậm chí là làm tất cả, cung phụng con như một “ông hoàng bà chúa nhỏ” trong nhà. Trước mắt có thể cha mẹ sẽ thấy giúp được con vài việc, nhưng về lâu dài, điều đó sẽ gây phản tác dụng. Tất cả mọi việc nên để con tự mình suy nghĩ, tự mình làm, phạm phải vài sai lầm, dần dần con sẽ học được cách làm cho thật tốt.
Giống như việc vài lần trẻ phát bực vì lỡ đánh rơi miếng ăn ngon đang nắm trong tay, hoặc khi trẻ mắc một số lỗi nhỏ, gây rớt vỡ, không đợi bạn phản ứng, trẻ cũng sẽ cảm thấy ngại ngùng, hối hận và thậm chí đau khổ mà khóc thét lên. Lúc này nếu bố mẹ không chú ý đến tâm lý của trẻ, mặt mày căng thẳng to tiếng quát nạt khiến trẻ cảm thấy mất thể diện, cảm thấy bực mình. Để bảo vệ thể diện cho mình, để thể hiện sự không hài lòng với lời càu nhàu của bạn, con trẻ có thể sẽ cố tình phản kháng lại bằng cách khóc lớn hơn, lâu hơn hoặc làm ra vẻ không thèm quan tâm.
Thấu hiểu được những bối rối ấy, ANGEL – Baby & Mommy Care – dịch vụ chăm sóc và giáo dục sớm cho trẻ từ 0 – 36 tháng ra đời. Các nhà khoa học đã khẳng định 3 năm đầu đời là giai đoạn rất quan trọng của sự phát triển não. Trong đó: từ 0-2 tuổi là thời kỳ phát triển của não phải – đây là giai đoạn thần đồng; 3-4 tuổi là giai đoạn chuyển tiếp sang thời kỳ của não trái; từ 6 tuổi là thời kỳ của não trái.
ANGEL mang đến cho cha mẹ phương pháp giáo dục sớm Montessori kết hợp E.A.S.Y tân tiến được thực hiện bởi 100% đội ngũ giáo viên được đào tạo chuẩn sư phạm, cùng với sự hỗ trợ chuyên môn của đội ngũ nhân viên y tế có nhiều năm kinh nghiệm chuyên ngành chăm sóc sức khỏe trẻ.
“Làm mẹ nhất định phải là một người lương thiện, một người mẹ lương thiện mới có thể nuôi dưỡng ra những đứa trẻ tốt đẹp”
trích “Vô cùng tàn nhẫn Vô cùng yêu thương”
Và phẩm chất thiện lương này đều có ở mỗi giáo viên đến từ ANGEL – Baby & Mommy Care.
Mỗi bé phát triển theo tốc độ của riêng mình, thường là đi qua các giai đoạn tương tự. Bé của bạn biết uốn cong và cuộn tròn thân mình từ khi mới sinh, bắt đầu biết ngồi tầm 6 tháng tuổi và biết bò tầm 9 tháng tuổi. Bé cũng bắt đầu biết rướn mình và cầm nắm đồ vật rồi cho vào miệng mình. Hiểu được tiến trình phát triển của bé khi bé đang lớn sẽ giúp bạn có được niềm vui to lớn từ con mình và giúp giữ cho con được an toàn.
2. LỜI KHUYÊN VỀ TẮM RỬA
Chuẩn bị sẵn mọi thứ bạn cần trong tầm tay.
Đừng bao giờ để con bạn một mình không ai trông nom hoặc cho một trẻ lớn hơn cùng tắm bồn trông coi.
Luôn để một bàn tay đỡ bé của bạn khi bé ở trong nước. Đừng bao giờ rời mắt khỏi bé hoặc để bé ở gần nước một mình không ai trông nom.
Khi cho nước vào bồn tắm, cho nước lạnh vào trước, sau đó là nước nóng, rồi lại nước lạnh và pha đều để chạm vào vòi nước vẫn thấy mát và nhiệt độ nước được đồng đều.
3. LỜI KHUYÊN KHI CHO BÉ BÚ
Nếu cho bú bình, luôn kiểm tra nhiệt độ sữa trước khi cho bé bú. Lò vi ba hâm nóng sữa không đồng đều vì thế nên luôn phải lắc bình để sữa ấm đều
Luôn luôn trông coi bé khi đang bú – đừng bao giờ dựng bình sữa cho bé tự bú.
Khi bắt đầu ăn dặm, nghiền thức ăn thật nhỏ để tránh nghẹt thở.
Khi cho bé dùng thuốc dành riêng cho em bé, hãy đọc nhãn thật cẩn thận và đừng bao giờ cho bé dùng liều cao hơn liều khuyến cáo.
Nịt bé của bạn thật an toàn khi ngồi ghế cao với bộ dây nịt 5 điểm.
Luôn đặt đồ uống nóng xuống rồi mới bế bé. Nếu bị đổ, đồ uống nóng có thể gây bỏng nặng.
4. LỜI KHUYÊN VỀ GIẤC NGỦ
Chỉ sử dụng nôi phù hợp với Tiêu chuẩn
Đặt nôi cách xa cửa sổ và rèm hoặc dây kéo rèm. Bảo đảm tất cả rèm cửa và dây kéo rèm nằm ngoài tầm với và kèm theo là các thiết bị an toàn.
Luôn đặt bé nằm ngửa khi ngủ và chân bé chạm vào phía cuối nôi.
Không đặt bé ngủ trong xe đẩy vì nguy cơ bị ngạt thở.
Đảm bảo dựng nôi lưới portacot thật an toàn nếu muốn sử dụng. Đừng bao giờ sử dụng thêm tấm lót hoặc nệm.
Tham khảo SIDS và KIDS để biết thêm thông tin về giấc ngủ an toàn
5. LỜI KHUYÊN VỀ MẶC ĐỒ CHO BÉ
Đừng bao giờ để bé ở một mình trên bàn thay đồ, băng ghế hoặc giường ngủ.
Không mặc cho bé loại quần áo có dây kéo, dây buộc hoặc dây gắn dài có thể gây nghẹt thở.
Chọn loại quần áo có nhãn có nguy cơ cháy thấp.
6. NHỮNG CHÚ Ý KHI CHƠI
Trẻ em dưới 6 tháng tuổi phải sử dụng ghế an toàn cho trẻ em đã được duyệt quay mặt về phía sau, được lắp đặt phù hợp trên xe và được điều chỉnh cho phù hợp với cơ thể trẻ. Bé của bạn phải được sử dụng thiết bị quay mặt về phía sau này cho tới khi không còn phù hợp với kích thước này nữa. Tại Úc bạn có thể mua và sử dụng các thiết bị có khả năng mở rộng thêm (cho bé quay mặt về phía sau cho đến khi khoảng 2-3 tuổi).
Đảm bảo rằng dây nịt thắt vừa khít trước mỗi chuyến đi.
Đừng bao giờ để bé ở một mình trong xe. Mang bé theo bạn, ngay cả khi chỉ làm những việc lặt vặt.
Sử dụng xe đẩy được duyệt theo Tiêu chuẩn của Úc và xếp tất cả các túi đồ phía dưới xe để tránh bị mất thăng bằng.
Luôn luôn thắt dây nịt trong xe đẩy, xe nôi và xe đẩy trong siêu thị và luôn điều chỉnh để dây vừa khít cho bé.
Luôn luôn sử dụng phanh khi rời tay khỏi xe đẩy, dù chỉ là một giây.
Bảo vệ bé không bị nắng nóng bằng cách cho bé mặc quần áo mỏng, dài tay và đội mũ, tìm bóng mát và thoa kem chống nắng cho bé.
7. LƯU Ý VỀ ĐỒ CHƠI
Đồ chơi phải phù hợp với độ tuổi, bền và có thể rửa được, góc cạnh phải nhẵn nhụi và không được có bộ phận nào nhỏ có thể nuốt được.
8. LỜI KHUYÊN TỔNG QUÁT VỀ AN TOÀN
Bò trườn xung quanh nhà để xem các mối nguy từ góc nhìn của bé.
Làm gương sáng. Con bạn sẽ quan sát mọi việc bạn làm và tìm cách bắt chước bạn.
Thuê nhân viên chuyên nghiệp lắp đặt hoặc kiểm tra ghế an toàn trên xe cho con bạn.
Lắp chắn cầu thang, chắn bếp lò, chắn lò sưởi và máy sưởi, nút bịt ổ cắm điện và bịt góc cạnh bàn ghế.
Lắp đặt máy báo khói trong phòng ngủ của con bạn cũng như hành lang bên ngoài các phòng ngủ khác. Kiểm tra máy báo khói hàng tháng và thay pin hàng năm.
Nếu con bạn bị bỏng, ngay lập tức mở vòi nước mát cho chảy tràn qua vết bỏng trong 20 phút. Không sử dụng nước có đá cục, nước đông đá, bơ hoặc dầu.
9. CÁC NGUYÊN NHÂN GÂY THƯƠNG TÍCH THƯỜNG GẶP
Lăn rồi rớt xuống từ bàn thay đồ, băng ghế và giường, hoặc rơi từ trên ghế cao, xe đẩy, xe nôi, ghế salon, ghế
bật và xe tập đi.
Nghẹt thở vì những vật nhỏ.
Bỏng vì đồ uống nóng đổ lên mình trẻ hoặc bị chính trẻ đụng/kéo đổ.
Bỏng vì chạm vào các vật nóng như bếp lò, lò nướng hoặc lò sưởi.
Đuối nước, đặc biệt là trong bồn tắm và hồ bơi sau nhà và spa.
Các mẹ có biết, mỗi đứa trẻ từ khi sinh ra đều được tạo hoá ban tặng “trí tuệ thẩm thấu” riêng biệt. Vì vậy, nhân cách của trẻ cũng được định hình ngay từ những năm đầu đời, thông qua những vận động xung quanh, sự xuất hiện của ngôn ngữ, và những thay đổi về thế giới quan qua con mắt khám phá trong veo của trẻ.
Ngôi nhà – chính là lớp học đầu tiên, nơi trẻ tiếp nhận những kỹ năng quan trọng nhất những năm đầu trong hành trình lớn lên của trẻ. Nhà là “môi trường chuẩn bị” hoàn hảo để trẻ có thể tự do thực hành khám phá, học tập, và nhìn nhận thế giới quan qua chính tư duy và vận động của bản thân.
Ngôi nhà được ví như chiếc kén, và mỗi em bé đều có quyền được ở trong chiếc kén an toàn, đủ độ ẩm và ánh sáng để nuôi dưỡng khả năng thích nghi và sự phát triển cơ thể trẻ. Ngoài ra, nhà còn là nơi thiết lập những tư duy mới mẻ, cổ vũ sức sáng tạo độc đáo và khả năng phát triển độc lập của trẻ.
Hãy coi “môi trường chuẩn bị” như một chiếc kén. Bất cứ chú sâu nào với sự lột xác ngoạn mục thành loài bướm, cũng đã từng được bảo bộc bởi những chiếc kén hoàn hảo.
Bạn nên thường xuyên đưa trẻ tiếp cận thiên nhiên kết hợp với sử dụng những vật liệu có nguồn gốc thiên nhiên như gỗ, thuỷ tinh, bông, tre… Hạn chế các đồ vật làm từ chất tổng hợp, hoặc nhựa. Để kích thích sự độc lập trong trẻ, hãy trao cho trẻ sự tin tưởng rằng con hoàn toàn có thể làm được, cổ vũ sự tập trung và độc lập trong con thông qua quan sát, góp ý và động viên.
Một “môi trường chuẩn bị” tốt cũng là môi trường sẵn sàng hỗ trợ phát triển tình cảm xã hội của trẻ thông qua tương tác tự do, đặc biệt là về mặt cảm xúc. Cha mẹ hãy thường xuyên chia sẻ với trẻ về các cung bậc cảm xúc xảy ra với trẻ, và cảm xúc của người đối diện trẻ trong mọi tình huống. Điều này giúp trẻ có những nhận thức sơ khởi về xã hội, đồng thời cũng phát triển hệ cảm xúc trong trẻ tốt hơn.
Các mẹ có đồng ý với Angel rằng trẻ sơ sinh là một sinh linh yếu ớt nhưng cũng vô cùng lợi hại không ạ? Những thiên thần bé nhỏ này có thể đốn tim tất cả các bà mẹ trên thế giới mà không cần phải làm gì.
Khoa học đã chứng minh, tụi nhỏ thực sự được trang bị những “vũ khí” để nâng cao khả năng sống sót của mình, như mắt to – long lanh – hóng hớt, cái má căng phúng phính, cái trán bự, tóc lưa thưa, cái mũi cái môi nhỏ xíu xiu dễ ghét – tất cả làm con tim người lớn tan chảy và phục tùng vô điều kiện những lần thay bỉm, oẹ trớ và những cuộc “ê a” xuyên màn đêm… Ngoài ra, trẻ còn có một vũ khí bí mật nữa, đó chính là mùi hương gây nghiện.
Năm 2013, một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Frontiers in Psychology, cho thấy mùi hương ngon ngọt này không chỉ quyến rũ bố mẹ mà còn quyến rũ cả người xa lạ. Cả hai nhóm tình nguyện viên (một nhóm đã sinh con, một nhóm chưa có con) khi hít hà mùi từ cái áo của trẻ mới sinh 2 ngày tuổi ĐỀU GHI NHẬN XUNG ĐIỆN NÃO tại vùng “khen thưởng” (vùng phê pha) – vùng não sẽ hưng phấn khi ăn một món ngon hay dùng chất kích thích. Nói cách khác, mùi của trẻ mới sinh thực sự làm say đắm lòng người (và gây nghiện).
Tại sao mùi thơm thơm ấy lại thu phục nhân tâm đến thế?
Một giả thuyết được đặt ra là mùi hương này xuất phát từ những phân tử hương giải phóng từ các tuyến mồ hôi của em bé. Mùi hương này chỉ tồn tại trong vòng 6 TUẦN SAU SINH vì chuyển hoá nội tại của em bé sẽ thay đổi sau khi chào đời và ăn bú thay vì chỉ nhận dinh dưỡng qua cuống rốn. Và 6 tuần là đã đủ lâu để xây dựng kí ức mùi hương ở bố mẹ. Tiến sĩ Preti cũng đưa ra 1 giả thuyết khác, đó là mùi này đến từ chất sáp trắng ngà trên da em bé mới sinh (giả thuyết này có vẻ hợp lí hơn, vì mùi cũng beo béo), có chức năng bảo vệ, giữ ẩm và giữ ấm cho bé những ngày đầu đời. Sau khi tắm, mùi này còn vương lại trên da, trên tóc của con.
SỨC MẠNH CỦA MÙI HƯƠNG
Chúng ta thừa biết mùi hương có sức mạnh thế nào. Mùi hương tác động và kích thích trực tiếp lên các dẫn truyền thần kinh, gợi nhắc kỉ niệm, cảm xúc (cả xấu và tốt). Một mùi hương quen có thể gợi nhắc cả một miền kí ức ngủ quên. Mùi hương em bé dẫn cho não bộ tới xúc cảm của tình yêu lãng mạn – mẫu tử – phụ tử với đứa trẻ. Để cho ta phải thốt lên, ôi cái mùi sữa thơm thơm cám dỗ ấy!
Ở chiều ngược lại, các nghiên cứu cũng ghi nhận “mùi của mẹ” – mùi sữa mẹ vương trên áo – cũng giúp trẻ dễ chịu hơn bất kì loại mùi nào trên đời, kể cả mùi của bà mẹ khác.
Mùi của mẹ đi theo ta suốt đời suốt kiếp. Nhà văn Banana Yoshimoto từng viết trong Hồ:“Con muốn gặp lại mẹ một lần nữa, mẹ ơi. Con muốn được chạm vào người, ngửi mùi của mẹ.”
Đó là tình yêu nguyên sơ nhất. Dù cho đứa trẻ có lớn lên, nghịch như giặc, hôi như cú, thì cái mùi ấy mẹ sẽ không bao giờ quên được.
Cũng như một đứa trẻ dù lớn, cũng sẽ không quên được mùi của mẹ, cái mùi ngai ngái của mồ hôi, của sữa mẹ, của đôi ngày chưa được tắm, của những ngày tránh son phấn, nước hoa để nuôi con bú. Những mùi hương đó vận hành nên cuộc sống, tạo nên xã hội mẫu hệ loài người.
BS. Đỗ Tiến Sơn
Dựa trên ý văn duyên dáng của Katherine Lee, WhatToExpect (2017).
1. Montessori là phương pháp giáo dục được nghiên cứu từ hơn 120 năm trước bởi Tiến sĩ Maria Montessori. Hiện đang được áp dụng phổ biến ở hàng trăm quốc gia. Không như giáo dục truyền thống với khối lượng kiến thức khổng lồ mà trẻ phải tiếp thu mỗi ngày, Montessori là phương pháp giáo dục đề cao tính tự do, tạo dựng tính độc lập, cùng ý thức trách nhiệm và phát triển tư duy thông qua việc xây dựng mô hình tiếp nhận kiến thức chủ động, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.
2. Montessori tôn trọng mỗi cá nhân trẻ là một bản thể riêng biệt. Từ đó, trẻ được tạo mọi điều kiện và cơ hội để khám phá về thế giới quan bên ngoài, đồng thời tăng khả năng xử lí tình huống và khả năng giao tiếp/tương tác ngay từ khi được nuôi dưỡng trong môi trường chuẩn bị an toàn.
3. Điểm nổi bật khác biệt của Montessori chính là “Môi Trường Chuẩn Bị” (Prepared Environment). Môi trường nên được xây dựng dựa trên các tiêu chí i) đơn giản, ngăn nắp để trẻ tập luyện tính trật tự và ii) thực tế, gần gũi và có giáo cụ trực quan để trẻ có cơ hội tiếp xục trực tiếp với đồ vật thật; từ đó phát triển tư duy và cảm xúc về thế giới quan theo từng độ tuổi.
4. Người lớn, giáo viên là người đóng vai trò quan sát, hướng dẫn và hỗ trợ cho trẻ tự do di chuyển, và hoạt động tự do trong giới hạn của một môi trường được chuẩn bị sẵn. Từ đó, theo thời gian, khơi dậy niềm đam mê học tập, sự sáng tạo và rèn luyện kĩ năng tự lập, sự tập trung và kiên trì ở trẻ.
5. Tóm lại là, Montessori kết luận rằng, khi làm việc độc lập, trẻ dường như có thể đạt đến cấp độ tự chủ mới và trở thành người học tự chủ. Mục tiêu của phương pháp là phát triển trẻ thành những người lớn độc lập và có trách nhiệm, có chung tình yêu học tập.
Mỗi đứa trẻ sinh ra trên cuộc đời đều là nhữngthiên thần mang sẵn trong mình một sứ mệnh riêng. Là bậc cha mẹ, ai cũng muốn dành cho con… sự quan tâm và giáo dục tốt nhất ngay từ khi con mới lọt lòng. Cha mẹ hiện đại càng nhận ra rằng, giáo dục không phải là dạy trẻ cách loại trừ và phân biệt, mà chính là tạo ra môi trường cho trẻ có đủ sức khoẻ và tinh thần để hướng đến mở rộng tầm nhìn và trải nghiệm, mong con trở thành những đứa trẻ hạnh phúcvà đón nhận cuộc sống như một nguồn tư liệu vô tận để bản thân vững bước trên những hành trình trưởng thành của cuộc đời.
Người lớn đã từng là trẻ con, nhưng trẻ con chưa từng là người lớn. Vì lẽ đó, hành trình nuôi dưỡng và giáo dục trẻ là hành trình hết sức thiêng liêng nhưng cũng cần rất nhiều sự kiên nhẫn và yêu thương.
Thấu hiểu được mong mỏi ấy, ANGEL – Baby & Mommy Care – dịch vụ chăm sóc và giáo dục sớm cho trẻ từ 0 – 36 tháng ra đời. Các nhà khoa học đã khẳng định 3 năm đầu đời là giai đoạn rất quan trọng của sự phát triển não. Trong đó: từ 0-2 tuổi là thời kỳ phát triển của não phải – đây là giai đoạn thần đồng; 3-4 tuổi là giai đoạn chuyển tiếp sang thời kỳ của não trái; từ 6 tuổi là thời kỳ của não trái.
ANGEL mang đến cho cha mẹ phương pháp giáo dục sớm Montessori kết hợp E.A.S.Y tân tiến được thực hiện bởi 100% đội ngũ giáo viên được đào tạo chuẩn sư phạm, cùng với sự hỗ trợ chuyên môn của đội ngũ nhân viên y tế có nhiều năm kinh nghiệm chuyên ngành chăm sóc sức khỏe trẻ. Quan điểm ngôi nhà chính là nền móng đầu tiên vững chãi, ngôi trường đầu đời với bậc thầy là người cha người mẹ, ANGEL – Baby & Mommy Care với sứ mệnh cầu nối giữa hai thế hệ cha mẹ và con, truyền yêu thương của bậc phụ huynh tới con, tôn trọng những thiên tư thuần khiết nhất của trẻ, từ đó phát triển trẻ thành những cá nhân khoẻ mạnh về thể chất, độc lập trong suy nghĩ, có trách nhiệm với bản thân, kiên trì theo đuổi con đường của mình, và sẽ luôn tìm được sự cân bằng hạnh phúctrong cuộc sống.
Chúng tôi ANGEL – Baby & Mommy Care tự tin là người bạn đồng hànhcủa bậc phụ huynh, đặt những viên gạch đầu tiên chắp cánh con vào đời với hành trình khai mở tối đa tiềm năng trí tuệ cho bé ngay ở khoảng thời gian “cửa sổ vàng” 3 năm đầu đời.