Trước nhiều thông tin quảng cáo về các sản phẩm mác “giáo dục” xuất hiện ồ ạt trên các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là các đồ chơi với các tít cực hút hội các bà mẹ bỉm sữa như: “Trò chơi phát triển kỹ năng, trò chơi phát triển về trí tuệ,..”, liệu ba mẹ có cảm thấy băn khoăn “nên hay không nên mua đồ chơi giáo dục cho trẻ”?

Nội dung

1. Lời khuyên từ Viện Hàn Lâm Nhi Khoa Mỹ
2. Lời khuyên cho trẻ 0-3 tháng tuổi
3. Lời khuyên cho trẻ 4-12 tháng tuổi
4. Lời khuyên cho trẻ 1-4 tuổi

Trong những năm đầu đời, trẻ học thông qua việc được ba mẹ hay người chăm sóc tương tác, nói chuyện, đọc sách và đồ chơi cũng là một phần không thể thiếu trong sự phát triển của trẻ. Vấn đề không chỉ nằm ở việc món đồ chơi đó mắc hay rẻ, số lượng đồ chơi nhiều hay ít mà nằm ở chỗ món đồ chơi đó thực sự đem lại kết quả gì cho con và làm thế nào để khai thác hết công dụng hoặc thậm chí cùng con nghĩ ra thêm công dụng của món đồ chơi đó sao cho thật thú vị mới là chìa khóa vàng để khai mở trí tuệ con trẻ.

Viện Hàn Lâm Nhi Khoa Mỹ từng khuyên các bậc cha mẹ nên trả lời những câu hỏi sau đây, trước khi mua bất kỳ món đồ chơi nào cho trẻ:

1. Đặc điểm phát triển của trẻ ở độ tuổi hiện tại và món đồ chơi này sẽ giúp được gì cho trẻ?

2. Cách sử dụng món đồ chơi đó như thế nào để chơi cùng bé?

3. Mục đích của món đồ chơi là gì? Nhằm giải trí và tăng thời gian tương tác tích cực giữa bạn và bé; hay nhằm mục đích giáo dục?

 Hướng dẫn gợi ý cách chọn đồ chơi theo từng độ tuổi của trẻ

* TRẺ 0-3 THÁNG TUỔI

• Đặc điểm phát triển: Trẻ giai đoạn này nhạy cảm với âm thanh và màu sắc tương phản. Vì thế ba mẹ nên chọn những đồ chơi có màu như: Xanh dương hoặc xanh lá cây, vàng, đỏ, đen hoặc trắng. 

• Loại đồ chơi: Ba mẹ nên chọn những đồ chơi tạo ra âm thanh đơn (chẳng hạn như lục lạc cầm tay); hoặc những vật treo với màu sắc tương phản; hoặc chơi với gương để trẻ có thể tự ngắm nhìn khuôn mặt của mình, đồng thời kích thích kỹ năng giao tiếp xã hội của trẻ.

• Cách thức chơi: Cha mẹ có thể dùng những món đồ chơi này để tương tác với bé sau khi bé bú sữa hoặc sau khi bé tắm.

* TRẺ 4-12 THÁNG TUỔI

• Đặc điểm phát triển: Ở giai đoạn này bắt đầu phát triển sức khỏe cơ bắp, do đó trẻ thích kéo đẩy, nâng lên và đặt xuống các vật thể.

• Cách thức chơi: Khi chơi khuyến khích trẻ sử dụng các ngón tay

• Loại đồ chơi: Đồ chơi nên có bánh để trẻ có thể dễ dàng kéo đẩy (VD các loại xe đồ chơi); bên cạnh đó, đồ chơi không cần quá quan trọng hình dáng đẹp, chỉ cần có kích thước đủ lớn để trẻ có thể cầm nắm và kéo đẩy được.

Lưu ý: Các chuyên gia nhi khoa khuyên rằng: đối với trẻ dưới 1 tuổi, đồ chơi nên nhằm vào mục đích giải trí và tăng thời gian tương tác tích cực. Sau 1 tuổi, bạn có thể lựa chọn đồ chơi với cả 2 mục đích là giải trí nhằm tăng tương tác tích cực và mục đích giáo dục.

 * TRẺ 1-4 TUỔI

• Đặc điểm phát triển: Trẻ bắt đầu phát triển khả năng suy nghĩ độc lập và xây dựng kỹ năng phân tích như so sánh lớn nhỏ, vừa hoặc không vừa. Ngoài ra, trẻ cũng chú ý về những chi tiết hơn là tổng thể.

• Cách thức chơi: Khuyến khích trẻ tự hoàn thành các hoạt động chơi. Bạn nên là người hướng dẫn.

Loại đồ chơi:

Trẻ trên 1 tuổi món đồ chơi nên chia làm 2 dạng mục đích:

1. Nhằm giải trí và tăng hoạt động tương tác: Đồ chơi có những mẫu chi tiết để tháo lắp và có chức năng cụ thể nhằm mục đích kích thích tính sáng tạo và giúp trẻ phát triển khả năng vận động

Ví dụ, bạn có thể mua 1 số xe có chức năng như xe cứu hỏa, xe máy ủi, xe cảnh sát … khi chơi bạn có thể giới thiệu chức năng từng loại xe cho bé nghe và luật giao thông của mỗi xe, như xe cứu hỏa và xe cấp cứu sẽ được ưu tiên vì họ đang làm nhiệm vụ cứu người.

Các bé từ 15 tháng tuổi có thể chơi các đồ chơi có định hướng giới tính. Do đó, bạn có thể chọn những đồ chơi có định hướng giới tính trong mục đích giải trí. Ví dụ, đồ chơi đóng vai (cô giáo/bác sĩ/nội trợ) hoặc búp bê cho bé gái. Lưu ý, búp bê lúc này nên có thể thay đổi quần áo để các bé có thể tự học cách mặc quần áo cho búp bê

2. Nhằm mục đích giáo dục: Định hướng phát triển khả năng phân tích và so sánh (Đồ chơi xếp hình đơn giản), định hướng phát triển toán học (đồ chơi xếp chồng ly) hoặc định hướng phát triển mỹ thuật (bút chì màu và giấy vẽ).

 –   Thẻ hình (hình con vật, đồ vật) có thể chơi với bé ở độ tuổi 1-2 tuổi. Thẻ nên có hình rõ ràng và màu sắc hình dáng giống với đời thực

–   Thẻ chữ cái hoặc thẻ chữ có 1 mặt hình 1 mặt chữ có thể giới thiệu khi trẻ từ 2 tuổi. Cha mẹ được khuyên là dùng thẻ hình hay thẻ chữ như 1 công cụ giúp trẻ tương tác, không ràng buộc các bé phải học thuộc. Hãy để các bé cảm thấy hứng khởi khi chơi cùng bạn, như vậy trẻ sẽ tiếp thu được một cách tự nhiên.